Tansiyon yüksekliği, birçok kişi için yaşamlarının bir döneminde karşılaştıkları yaygın bir sağlık sorunudur. Kan basıncında rastlanan bu yükseklik, "yüksek tansiyon" veya "hipertansiyon" olarak adlandırılır. Hipertansiyon, bazı durumlarda belirgin bir sıkıntıya neden olmazken, tedavi edilmediğinde böbrek, beyin ve kalp gibi hayati organlara zarar verebilir.

Yüksek tansiyon genellikle semptomsuz bir hastalıktır. Kişi kendini sağlıklı ve enerjik hissedebilir, ancak tansiyon yüksekliği teşhisi konduğunda, yaşam boyu ilaç kullanımı gerekebilir. Bu ilaçların yan etkileri ve sürekli ilaç kullanma zorunluluğu, hastaların tedaviye uyumunu zorlaştırabilir. Ancak, tansiyon yüksekliğinin teşhisi, tedavisi ve sürekli kontrolü hakkında hastalara yeterli bilgi verildiğinde, ilaç kullanımına uyumlarını sağlamak mümkündür. Tansiyon yüksekliği tedavisi ve kontrolü ömür boyu sürecek bir süreçtir.

Tansiyon yüksekliğinin iki ana nedeni vardır: genetik ve çevresel etkenler.

Genetik faktörler, tansiyon yüksekliğinin önemli bir nedenidir. Aile bireylerinde yüksek tansiyon öyküsü olan kişilerde, genetik yatkınlık nedeniyle tansiyon yüksekliği görülme olasılığı artar. Bazı genlerin tansiyon yüksekliğine neden olabileceği kanıtlanmış olmasına rağmen, belirli bir kromozom bozukluğunun bu duruma yol açtığı henüz tam olarak kanıtlanmamıştır. Ancak, yakın akrabalarda (anne, baba, kardeş) yüksek tansiyon bulunması, bireyde de yüksek tansiyon görülme riskini artırır.

Çevresel etkenler de tansiyon yüksekliğinde önemli bir rol oynar. Beslenme tarzı, aşırı stres, fazla kilo ve kötü alışkanlıklar (sigara, alkol) yüksek tansiyona neden olabilir. Özellikle beslenme alışkanlıkları, yüksek tansiyonun en önemli çevresel faktörlerinden biridir. Yüksek tansiyon hastalarının %90-95'inde, tansiyon yüksekliğine neden olabilecek belirlenmiş bir başka hastalık yoktur. Bu duruma "birincil (primer) hipertansiyon" denir. Geri kalan %5-10'luk kesimde ise tansiyon yüksekliği, başka bir hastalığa veya nedene bağlı olarak gelişir ve bu durum "ikincil (sekonder) hipertansiyon" olarak adlandırılır.

Bu sorunların büyük çoğunluğu, girişimsel yöntemler veya ilaç tedavisiyle çözülebilir. Örneğin, böbrek damarlarındaki daralma balon anjiyoplasti ile tedavi edilebilir veya cerrahi müdahalelerle düzeltilebilir. Hipotiroidi veya hipertiroidi gibi durumlar ilaç tedavisiyle iyileştirilebilir. Bu nedenle, kan basıncındaki yükseklikler ilk tespit edildiğinde, doktorlar ayrıntılı bir fizik muayene yapar ve gerekli laboratuvar testlerini isterler. Bazı durumlarda özel tetkikler de gerekebilir.

Yüksek tansiyona neden olabilecek bir diğer faktör ise bazı ilaçlardır. Depresyon ve romatizma tedavisinde kullanılan ilaçlar tansiyonu yükseltebilir. Bu ilaçlar, hipertansiyon tedavisinde kullanılan ilaçların etkisini azaltabilir. Bu nedenle, tansiyon yüksekliği yaşayan hastalar, kullandıkları ilaçları mutlaka doktorlarına bildirmeli ve doktorlarına danışmadan yeni bir ilaç kullanmamalıdır.